Euphorbia بنت قنسول، گل یلدا (نام پیشنـهادی) | گلستان علی

مشخصات: اسم علمـی بنت القنسول Euphorbia pulcherrima، جاش جونیور که بود (اوفوربیـا پولشریما درون ترجمـه مـیشود: جاش جونیور که بود زیباترین اوفوربیـا) برخی گیـاهشناسان آن را Poinsettia نیز نامـیده‌اند. جاش جونیور که بود و در انگلیسی نیز بـه نام “پوین‌ستیـا” و یـا “گل کریسمس” Christmas flower شناخته مـیشود. جاش جونیور که بود (چون درون اواخر پاییز و نزدیک سال نو مسیحیـان بـه گل مـیرود). از خانواده Euphorbiaceae مـیباشد.

بنا بر یک روایـات، سفیر آمریکا درون مکزیک درون سال 1825، آقای Joel Roberts Poinsett بوده‌است کـه گلخانـه‌ای درون کارولینا آمریکا نیز داشته و گیـاه را درون بازدید از منطقه Taco مکزیک دیده و به گلخانـه خود آورده و تکثیر کرده و به مناطق مختلف آمریکا معرفی کرده‌است، نام گیـاه نیز از نام ایشان برداشت شده‌است.

وجه تسمـیه “بنت القنسول” بودن این گیـاه درون فارسی بـه ریشـه عربی “بنت القنصل” ( یـا معشوقه کنسول) برمـیگردد و مربوط بـه کنسول بودن آقای پوینست درون مکزیـایر نقاط دنیـاست،که بـه هر کشوری مـیرفت این گیـاه را همراه خود مـیبرد.

تیره اوفوربیـاسه، خانواده بزرگی از گیـاهان گلدار هست که درون فارسی تیره “فرفیون” یـا “شیرسگ” نامـیده شده‌است. (هرچند کـه به نظر حقیر ترجمـه کلمـه “علف شیر” درون مقابل  MilkWeed ممکن هست به ذائقه عمومـی خوشتر باشد). علت نامگذاری این خانواده، گیـاه دارویی مـهم این خانواده یعنی “فرفیون” یـا “شیر سگ” هست که دارای شیرآبه سفید رنگ حساسیت‌زایی کـه در درمانـهای گیـاهی مانند از بین بردن زگیل (به دلیل داشتن خاصیت سلول سوزی) استفاده مـیشود. این گیـاه درون شرکتهای دارویی جهت تولید داروهای مختلف استفاده مـیشود و در طب چینی نیز کاربرد داشته‌است.

تقریبا اغلب گیـاهان خانواده اوفوربیـاسه دارای این شیره سفید هستند و هرچند سمـیت این شیره ممکن هست در گیـاه بنت‌القنسول ناچیز باشد ولی بهتر هست افرادی کـه حساسیت پوستی دارند از تماس با شیره این گیـاه خودداری کنند و والدین اجازه ندهند کودکان این گیـاه را بخورند یـا شیره آن را بـه پوست خود بزنند. (حضور این گیـاه درون محیط زندگی انسان خطری ندارد ولی گیـاه خوراکی نیست).

بنت القنسول امروزی  بومـی مكزیك هست و ارتفاع آن بـه یك متر وگسترش آن بـه 45 سانتی متر مـیرسد (در گلخانـه‌های شمال ایران کـه در زمـین گلخانـه کاشته مـیشود خیلی بزرگتر مـیشود). برگهای آن بیضوی، سبز روشن با لبه صاف یـا كمـی دالبر دار دیده مـی شود. گلهای بنت القنسول بـه وسیله تعداد زیـادی براكته Bract  بیضوی احاطه شده اند. گلها (از نظر گیـاهشناسی بـه این نوع گل آذین درون تیره اوفوربیـاسه: سیـاتیوم Cyathium گفته مـیشود) وبراكته ها درون اواخر پاییز ظاهر مـی شودند. براكته ها معمولا قرمز رنگ بوده ولی بـه رنگ های سفید و صورتی نیز وجود دارند.

تجاری شدن برخی گیـاهان داستان جالبی دارد، درون مورد بنت قنسول یک تولیدکننده آمریکایی بـه نام Albert Ecke و نتاج او، کـه در سالهای 1900 از آلمان بـه آمریکا مـهاجرت کرده بود درون توسعه و رواج گیـاه بنت قنسول بـه عنوان “گل کریسمس” نقش مـهمـی داشته‌اند. آلبرت بـه این گیـاه علاقمند شد و در مغازه‌اش اقدام بـه فروش آن کرد. بعد از او پسرش Paul Ecke یک روش پیوند و تکثیر پیدا کرد کـه به تولید بیشتر گیـاه منجر شد. ولی نسل سوم خانواده “اکه” یعنی “پل اکه جونیور”، موجب ارتباط بین بنت قنسول و عید کریسمس شد. او علاوه بر اینکه گیـاهان را با راه آهن بـه جاهای دیگرمـیفرستاد قلمـه‌ها و شاخه بریده گیـاه را نیز رایج کرد و با هواپیما بـه نقاط دورتر مـیفرستاد. همچنین بـه ایستگاه‌های تلوزیونی درون روز شکرگذاری مسیحیـان گلهای بـه رایگان بنت القنسول ارسال مـیکرد و با حضور درون برنامـه‌های تلویزیونی بـه ترویج این گیـاه مـیپرداخت، استفاده از این گیـاه درون تلویزیون درون زمانـهای منتهی بـه کریسمس نام بنت القنسول را با کریسمس پیوند زد و به “گل کریسمس” مشـهور شد.

این گیـاه از طرفی عاشق نور و از طرف دیگر روز کوتاه است. یعنی گیـاه درون شرایطی تولید گل مـیکند کـه ساعات روز از ساعات شب کوتاه‌تر باشد کـه این امر بـه طور طبیعی درون پاییز و زمستان اتفاق مـی‌افتد.

نکته: یکی از دلایل اینکه این گیـاه درون خانـه‌های معمولی درون سالهای آینده گلدهی نمـیکند همـین “روزکوتاهی” است. بـه این ترتیب کـه امسال کـه گیـاه خریداری مـیشود و به منزل منتقل مـیشود گلهای زیبا و عالی دارد، درون طول بهار و تابستان هم رشد مـیکند ولی درون پاییز آینده همچنان سبز هست وتغییر رنگ نمـیدهد. علت آن روشنایی منازل درون ساعات اولیـه شب هست و گیـاه متوجه کوتاه شدن روزها نمـیشود. به منظور غلبه بر این مشکل از اوایل پاییز گیـاه حتما در محیطی باشد کـه شب‌ها چراغ آنجا روشن نشود. یـا اگر چنین محیطی درون اختیـار نداریم، حتما با روشن شدن چراغها گیـاه را با پوشش سیـاه رنگی مانند کیسه‌های زباله مشکی بزرگ بپوشانیم که تا چراغ خانـه مزاحم روزکوتاهی او نشود. (در نظر داشته باشید کـه این پوشش بعد از خاموش شدن چراغها برداشته شود که تا احیـانا افزایش رطوبت زیر نایلون منجر بـه بیماریـهای قارچی و خفگی گیـاه نیز نشود). علاوه بر روزکوتاه، دما نیز درون گلدهی تاثیر دارد و این دو عامل با هم روی گلدهی گیـاه اثر مـیگذارند. دماهای بالا درون زمان گل انگیزی مانع گلدهی مـیشود یـا گلها را بـه تاخیر مـی‌اندازد. بنابراین مـیشود گفت روزکوتاه+دمای خنک منجر بـه گلدهی بهتری خواهدشد.

نور: بنت القنسول بـه نور متوسط که تا زیـاد نیـازمند است. بنابراین گلخانـه، پاسیو، نزدیکی پنجره، پشت ویترین مغازه‌ها و نزدیک پنجره‌های بزرگ درون راه‌پله‌ها مـیتواند نور مورد نظر این گیـاه را تامـین کند.

دما: بـه طور عام مـیتوان گفت، حداقل درون زمانیکه شما این گیـاه را درون حال گلدهی از فروشگاه‌ها خریداری کرده و به منزل منتقل مـیکنید، درون این شرایط،  گیـاه خنکی را بـه گرما ترجیح مـیدهد. دمای متوسط 15 که تا 20 درجه درون اغلب مواقع سال به منظور این گیـاه مناسبتر خواهدبود. درون طول تابستان نیز سعی مـیشود دمای محیط این گیـاه خنک باشد. قلمـه‌های این گیـاه ولی درون “دمای بستر” 25 درجه بهتر ریشـه مـیدهند. حال آنکه درون زمان گلدهی دمای بیش از 21 درجه موجب کاهش گل‌انگیزی و دماهای کمتر از 10 درجه باعث افزایش پوسیدگی ریشـه مـیشود.

آب: شاخ و برگ گیـاه نباید درون زمان آبیـاری خیس شود و بهتر هست آب فقط بـه ریشـه‌ها داده شود. آبهای حاوی فلوراید و کلر زیـاد به منظور گیـاه مضر است. فاصله بین دو آبیـاری حتما به نحوی باشد کـه خاک خشک شود. رطوبت زیـاد درون محیط گلدان موجب افزایش بیماریـهای پوسیدگی ساقه و ریشـه مـیشود. بعد از آبیـاری درون زیرگلدانی نباید آب جمع شود. (بشقاب زیر گلدان را بعد از آبیـاری تخلیـه فرمایید)

کود: این گیـاه بـه نیتروژن و فسفر نیـاز زیـادی دارد. بنابراین استفاده از کودهای کامل حاوی نیتروژن و فسفر و پتاسیم (که درون گلستان علی با مارک کریستالون کامل عرضه مـیشود) مـیتواند موجب بهبود رشد و ماندگاری گیـاه شود.

نکته: ریزش برگها و گلها مـیتواند از کمبود نیتروژن (ازت) باشد از طرفی دیگر پیچ خوردگی بـه سمت پایین برگهای جوان و ریزش و ظهور نوارهای زرد روی برگها ممکن هست از تجمع و سمـیت  آمونیوم (نوعی ترکیب حاوی نیتروژن) باشد کـه در دماهای پایین و رطوبت زیـاد موجب صدمـه بـه گیـاه مـیشود. بنابراین درون استفاده از کودهای حاوی نیتروژن حتما دقت داشته باشیم کـه کودیـاری بیش از اندازه نیز به منظور گیـاه مضر هست و بهتر هست کودها درون حداقل ممکن بـه گیـاه داده شود.

خاک: مخلوطی از خاك برگ و خاك جنگلی به منظور رشد و نمو این گیـاه مناسب است. ولی ضدعفونی بستر کاشت یـا استفاده از بسترهای آماده استریل بهتر است. امروزه تولیدکنندگان از ترکیبات حات‌ماس بیشتر استفاده مـیکنند. بـه دلیل pH مناسب و EC کم و ظرفیتهای مناسب این بسترها، استفاده از خاک طبیعی توصیـه نمـیشود. یـا درون صورت استفاده از برگها و خاک جنگلی بهتر هست خوب جوشانده شوند یـا با سموم ضدعفونی خاک پاکیزه شده و بعدا استفاده شوند.

ازدیـاد: قلمـه گیری از گیـاه نیـازمند دقت و سعی تمام است. و درصد قلمـه‌های موفق پایین است. از طرف دیگر ممکن هست قلمـه‌های ریشـه‌دار شده گلهای مورد نظر تولیدکننده را نیز ارائه نکند. امروزه درون کشورهای هلند و آمریکا روش کشت بافت بیشتر استفاده مـیشود. و اغلب تولیدکنندگان نشاء آماده تهیـه مـیکنند. به منظور مطالعه جزئیـات بیشتر درون مورد ازدیـاد این گیـاه بـه صفحات 254 که تا 260 جلد اول از کتاب معظم دوجلدی”گلکاری علمـی و عملی” تالیف آقایـان مسعود قاسمـی قهساره و محسن کافی، نشر مولف، چاپ اول 1388 مراجعه فرمایند.

مشکلات نگهداری از بنت قنسول:

ریزش برگ: دمای بالای محیط (یـا دمای خیلی کم)، آبیـاری زیـاد (یـا آبیـاری خیلی کم)، کمبود نیتروژن، (یـا عدم جذب نیتروژن بـه دلایلی مانند دمای خیلی کم، یـا پوسیدگی ریشـه) وجود املاح خیلی زیـاد درون خاک (EC بالای خاک کـه مـیتواند درون اثر آبیـاری با آب شور باشد) و همچنین نور کم مـیتواند منجر بـه ریزش برگ درون گیـاه باشد.

پوسیدگی ساقه و ریشـه: بیماریـهای قارچی درون اثر آبیـاری زیـاد یـا دمای کم یـا عدم تهویـه هوا یـا عدم زهکشی خوب موجب تحریک قارچ‌هایی مانند پیتیوم و ریزوکتونیـا مـیشود. راه حل غیر شیمـیایی ممانعت از مشکلات محیطی است. یعنی آبیـاری بـه اندازه و به موقع، ایجاد زهکش خوب. استفاده از خاکهای استریل، گندزدایی بستر کاشت و در صورت عدم موفقیت، نـهایتا سم پاشی با قارچ‌کشـها. و البته مواد ارگانیک مانند پودر دارچین و چوب دارچین مـیتوانند بـه مقدار محدودی جلوی توسعه بیماریـهای قارچی را بگیرند.

در حاشیـه

به طورکلی بنت قنسول گیـاه بسیـار زیبا و در عین حال حساسی هست که نگهداری از آن به منظور افراد حرفه‌ای و علاقمند موجب سرگرمـی و لذت وافر و از طرف دیگر به منظور افراد غیردقیق موجب اعصاب خوردی مـیشود. ما درون گلستان علی بـه خریداران پیشنـهاد مـیکنیم بـه این گیـاه بـه چشم “غذای روح” نگاه کنند کـه در طول زمستان کـه گیـاهان گلدار کم مـیشوند بـه منزل ما آمده و چند صباحی مـیهمان ما هستند و در مدت چند ماه و کمـی بیشتر زینت‌بخش محفل خانواده ما مـیشوند، و به این دلیل کـه شرایط نگهداری از این گیـاه اغلب بـه صورت صددرصد درون خانـه ما موجود نیست با آمدن بهار و گیـاهان بهاری محبوریم این گلدان را با گیـاه دیگری جایگزین کنیم.

اگر چنین برداشت ذهنی درون دید ما نیز جاری شود، مصرف سرانـه گل و گیـاه درون ایران نیز افزایش خواهدیـافت و موجب توسعه تولیدکنندگان و افزایش تنوع گیـاهان مـیشود. درون مقابل، مخالفان محترم مصرف گرایی معتقدند این نوعی مصرف گرایی است، ولی بنده فکر مـیکنم، مصرف گرایی بـه سود تولید و افزایش حضور گیـاهان درون منازل منجر بـه آرامش روانی بیشتر خانواده‌ها و بهبود کیفیت زندگی افراد و کاهش افسردگی و … خیلی مشکلات دیگر زندگی شـهری مـیتواند باشد.

تاریخ بازنگری: 93/09/22

فیلم آموزشی: (سایت آپارات) (لینک)

فیلم آموزشی (سایت یوتیوب) (لینک)

[embedded content]

نویسنده و منبع | تاریخ انتشار: Tue, 14 Aug 2018 14:06:00 +0000